Het tempo waarmee de mensheid op dit moment grondstoffen aan de aarde onttrekt, zal in de nabije toekomst leiden tot serieuze tekorten. Het is daarom belangrijk om grondstoffen zo lang mogelijk in de keten te houden. Onder meer door levensduurverlenging, delen, hergebruik en recycling. Om de keten hiervoor warm te maken, is het noodzakelijk met relevante industriële partijen nieuwe waardeketens op te bouwen. Het Circular Plastics Initiative (CPI) is onder meer initiator van het project TEXPOWER, waarin polykatoen de complexe weg naar circulariteit doorloopt.
De welvaartsstandaard van vooral de Westerse wereld vraagt om een voortdurende stroom aan producten om onze behoefte aan comfort, mobiliteit en luxe in te vullen. Voor deze producten wordt in de meeste gevallen gebruik gemaakt van ‘virgin’ grondstoffen in lineaire ketens. Dat wil zeggen: grondstoffen worden nieuw gewonnen, verwerkt en uiteindelijk weggegooid of (in het beste geval) verbrand. In sommige gevallen zijn dit hernieuwbare grondstoffen, maar in veel gevallen gaat het om grondstoffen die de aarde niet in hetzelfde tempo kan aanvullen als wij ze onttrekken. Het is de directe aanleiding om met materialen – gelijk aan energie – een transitie op gang te brengen waarmee gewonnen grondstoffen zo lang mogelijk in de keten blijven. De ultieme vorm van circulariteit kenmerkt zich hierin door innovatieve kringlopen en de afwezigheid van afval.
Nieuwe waardeketens
Bepaalde materialen zoals glas, PET-frisdrankflessen, papier en metalen zijn inmiddels praktisch 100% te recyclen omdat onder andere de materiaaleigenschappen bekend zijn, ze gescheiden worden ingezameld en de benodigde recyclingtechnieken sterk zijn ontwikkeld. Bovendien degraderen deze materialen niet of nauwelijks tijdens het recyclen waarmee ze voor een gelijkwaardig of soms zelfs hoogwaardiger product zijn in te zetten.
Voor de meeste andere materialen en grondstoffen is het proces ingewikkelder. Veel materialen worden met elkaar gemengd in zogeheten multimateriaalstructuren. Hierdoor zijn ze moeilijk van elkaar te scheiden tijdens het recyclingproces. Het ontwikkelen van de benodigde recyclingtechnieken is kostbaar, wat betekent dat de producten die daaruit voortkomen aanzienlijk duurder zijn dan producten gemaakt van nieuwe grondstoffen.
Er is een lange adem – en bereidheid tot investeren – nodig om tot een situatie te komen waarin de consument bereid is om te betalen voor een gerecyclede variant. Voor schaalvergroting is echter vraag nodig, die in eerste instantie uitblijft door de hoge kosten waarmee veel initiatieven letterlijk in de kiem worden gesmoord.
Om het vliegwiel van de materialentransitie op gang te brengen, is industriebrede samenwerking nodig in de hele keten – van ontwerper tot recycler. Het is een voorwaarde om nieuwe waardeketens op te bouwen en te sluiten waarmee het wél aantrekkelijk wordt om producten te maken van gerecyclede materialen. Producten worden dan niet alleen beoordeeld op eigenschappen als functionaliteit, veiligheid, ergonomie en prijs, maar óók op de mogelijkheden om de grondstoffen van het product in een circulair proces te brengen. Hierin leggen factoren als samenstelling, demonteerbaarheid en recyclebaarheid gewicht in de schaal.
